Úr aðfangabók:
Krossmark úr tré frá Upsakirkju í Svarfaðardal.  Þetta er róðan, Krists - myndin sjálf 1): hún er að h. alls 107 cm. og faðmlengdin 80 cm.  Hún er útskorin úr birki, ef til vill íslenzku: mestur gildleiki er 15,3 cm. um brjóst og 14 cm. um hnje.  Armar eru festir við, en að öðru leyti er myndin öll, með kórónu á höfði og stalli undir fótum, eintrjáningur.  Kórónan hefir verið hærri, en brotnað hefir ofan af henni, og sömuleiðis framan af fingrunum.  Á mörgum stöðum vottar fyrir málningu, rauðbrúnni á fótstalli og fótum, hári og skeggi.  Á mittisskýlunni, sem fest er um mittið með mittisbandi eða belti, vottar sums staðar fyrir sömu málningu, en sums staðar sjást þó örlitlar leifar af bláleitri málningu.  Á kórónunni virðast vera leifar af grænleitri málningu.  Skegg og hár er kembt mjög reglulega, yfirskeggið nær aptur með kinnunum nær því upp undir eyru.  Niður á herðar og brjóst liðast fagursnúnir lokkar.  - Er þetta ekki sjerstakt fyrir þessa mynd, heldur algengt á fornum myndum með þessari gerð, og þessi mynd hefir öll venjuleg einkenni hinna fornu krossa með rómanskri gerð, kóróna, en ekki þyrnisveigur á höfði, stallur undir fótum og þeir aðgreindir og hvor negldur sjer, en ekki negldir saman með sama naglanum, armar beinir út-, en ekki uppávið, mittisskýla breið, nær niður á hnje og er fest með belti.  Kristur er sýndur lifandi, með opin augu og upprjettu höfði.  Síðusár er ekki sýnt með skurði: hefir, máske, verið málað.  - Mindin virðist vel geta verið nær jafngömul kristninni hjer á landi og naumast vera yngri en frá annari öld kristninnar hjá oss.  - Ekki mun til vera jafnforn kross annar með líkri gerð hjer á landi.  - Kross þessi hefir ekki verið hafður frammi á altarinu nje heldur verið borinn fyrir.  Hann kann að hafa verið yfir kórdyrum, en mestar líkur virðast þó vera til þess, að hann hafi verið yfir og uppaf altarinu aptast.  - Róðan er að mestu leyti hálfmynd eða hátt upphleypt mynd: höfuðið er alt myndað og lútir dálítið.  Fótleggir eru og heilir og lausir við krosstrjeð: annars er róðan flöt að aptan og hol.  - Myndin kann að hafa verið gerð hjer: kann efnið að benda til þess og gæti það komið í ljós við nákvæma rannsókn á því.  - Sbr. Árb. 1914, bls. 30 o.s.frv. með mynd bl.               1) Krossinn sjálfan ljet jeg smíða og skrúfaði myndina á 13. VIII. 1908.      MÞ.      2) u. á loft.

Church and art (Þóra Kristjánsdóttir):
Christ
A figure of Christ from a crucifix, carved from a birch log.   The figure is in pure Romanesque style.   The crucified Christ holds his head upright, has his eyes open and wears the crown of a king.   He stands on a step or pedestal, with one nail in each foot.    He wears a knee-length loincloth.   The statue was originally painted, and traces of paint remain in places in the hair, beard, legs and pedestal.
(Sett inn af Sigrúnu Blöndal, 26.1.2011)