68 Auðkenni og nöfn húsdýra
Nr. 8609
p1
Nöfn nautgripa: Glaumhyrna,
Gýghyrna, Hnífilhyrna, Hringhyrna, Hokinhyrna, Hlöðuhyrna, Ljómalind, Flóra,
Fína Branda, Gæla, Grýla, Gullhúfa, Gríma, Sæunn, Stássa, Þökk, Þaramjöll,
Stóravömb, Stórahesja, Magra Grána, Litla Lína, Skítuga Kolla, Skrauta,
Freyja, Skjóða, Skollalág, Gláma, Katla, Dropadrjúg, Stritla, Stimpa, Huppa,
Dumba, Gliðra, Gilla, Droplaug, Júgurprúð, Prýði, Básavilt, Björt, Brana,
Stóra Hesja, Skjalda, Sænauta Grána, formóðirin átti að hafa verið sækýr
og var mikið mjólkurkyn út af henni. Búkolla, Dúfa, Dröfn og Þöll
Drífa, Rösk og Elja Frenja, Lóa, Flóra Mjöll Freyja, Gæfa, Selja.
Skotta, Laufa, Skrauta,
Lind Skráma, Hyrna, Gyðja Gullbrá, Lokka, Grána, Hind Gríma, Lukka, Hnyðja.
Sauðfé: Þekkum öll dæmi sem þið nefnið um hornalag. Afturhyrnt, framhyrnt,
gleiðhyrnt, hringhyrnt, krókhyrnt, snaghyrnt, úthyrnt, vaninhyrnt, öngulhyrnt,
ferhyrnt, spjóthyrnt, hníflótt. Á suðurlandi voru hyrndar kindur kenndar
við Kleifar í Gislfirði, en kollótt fé við Ólafsdal. Þótti kollótta féð
afurða meira en það hyrnda betra að bjarga sér til beitar. Nöfn dregin
af hornalagi: Hringhyrna, Snaghyrna Hnýfla, Gleiðhyrna, Krókhyrna, Öngulhyrna,
Stúfhyrna, Einhyrna, Brotinhyrna, Slóhyrna, Mjallhvít dregið af ullarlagi
og lit. Golsa, Móra, Flekka, Svört, Hálsa, Bílda, Prýði, GLóð, Sokka, Grákolla,
Augabrún, Stjarna, Laufa, Lokka, Litbrá Lísa, Blíða, Ljúfa, Lögg, Brúða,
Mjöll
p2
Suðurvíkur Kolla,
Þykkjvabæjar Hyrna, Höfðabrekkumóra, Hvammsgrána. Höfðahálsa, bar alltaf
í Hjörleifshöfða, þótt hún ætti heima á Höfðabrekku. Hrútinn Sæli frá Ársæli.
Hrúturinn Stökkull undan Höfðahálsu sem stökk yfir allar girðingar. Einnig
stukku þau mæðgin yfir tvöflöld jötubönd, til þess a geta valið það sem
þeim þótti best úr fóðrinu. Skapgerð kom í ljós á fyrsta ári. Sum lömb
gengu harðar fram í því að velja úr fóður, ruddu öðru frá og stönguðu,
ef annað dugði ekki. Sum voru gæf og vægðu jafnan. Mörgum hrútum þótti
mjög gott að láta strjúka sér um vanga og hændust að mönnum. Engar skepnur
þóttu mér skemmtilegri fyrir utan hunda. Sumir hestar áttu þessa skapgerð
til, en voru mis upplagðir til blíðuhóta. Sumar kindur höfðu greinilega
hæfileika til forystu og kom það snemma fram. Vildu ráða ferð og stefnu
og virtust hafa meira vit en aðrar í hópnum. Þær sýndu vissa ákveðni og
sýndust jafnvel geta metið aðstæður. Það hefði átt að gera rannsóknir á
slíkum kindum. Þetta er reyndar svipað og með manninn. Varla eru meira
ein einn af hundraði sem hafa hæfileika til að stjórna öðrum, nema þeir
eru það verri en sauðféð að þeir gefa sig oft fram til slíkra starfa á
þess að geta það. Geitfé: Ekkert veit ég um geitfé, nema þegar ég
tíu ára gamall, þá á Bakka í Hnífsdal, N.Ís. var látinn gæta kúa stuttu
eftir að þeim var sleppt út. Gætti ég kúnna við svokallaða Bakkaskriðu,
nálægt girðingu meðfram engjunum. Kom þá til okkar kiðlingur, sennilega
undanvillingur. Kúnum brá svo við að sjá þennan svartflekkótta litla kiðling
að þær hlupu til okkar bölvandi með hausinn undir sér, svo við áttum fótum
okkar fjör að launa innfyrir girðinguna.
p3
Hestanöfn: Hestum
voru gefin nöfn út frá lit og ýmsum sér einkennum. Þau nöfn sem nefnd eru
á bls. 2 kannast ég við. Nafngiftir voru á ýmsa vegu. Hestar sem keyptir
voru frá öðrum landshlutum voru gefin ný nöfn annars voru folöldum oftast
gefin nöfn meðan þau gengu undir. Stundum breytt um nafn ef hrossið þótti
vinna til þess og eitthvað í fari þess breyttist eða þróaðist. Oft breyttist
skapgerð hesta, ekki síður en manna. Mótast jafnvel eftir manngerðinni
sem þjálfar hann. Auðvelt að gera hest taugaveiklaðan. Ætti fyrst að athuga
skapgerð temjarans áður en farið er að temja. Hestar voru oft kenndir við
fyrri og núverandi eigendur svo og bæi. Oftast réði litur nafngift hest,
oft þó augu, fax og tagl, skap, vilji, þol og fegurð. Nöfn á hryssum: Ása,
Anna, Alli, Alda, Árna. Blika, Brana, Brúna-Stjarna, Buska, Brúnka, Brynja,
Bleikála, Bóthildur, Bleik. Dögun, Drottning, Djörfung, Dallas, Drótt,
Dúna, Dollý, Dótla, Dúkka. Elísa, Eva, Engjamósa, Elding, Flugsvinna,
Freysting, Fenna. Fluga, Freyja, Frekja, Fljóð, Fönn, Fjöður. Glóð, Gyðja,
Greiða, Gerla, Gletta, Gola, Garún, Gláma, Glenna, Gletta, Gná, Gígja,
Grána, Gjöf, Gasella, Gutla, Góa. Hátíð, Heiðrún, Hylling, Héla,
Hrefna, Hremmsa, Hrafnhetta, Hekla, Herva, Hera, Hrund, Hrafnkatla. Ylva,
Yrja, Ira, Ýr. Jörp, Litla Jörp. Kylja, Kvika, Kátína, Kveðja, Kolbrún,
Kolka, Kría, Kápa, Kola. Lipurtá, Lótus, Löngumyrar Skjóna, Ljúfa, Lóa,
Linsa, Lonta, Lögg, Lokka. Mósa, Menja, Mugga, Móra, Mön, Mús, Molda, Mínerva.
Næturdís, Nanna, Nös, Nótt, Nýpa. Otra, Óða-Rauðka, Olga, Prinsessa,
Píla, Perla, Púma,Rönd, Rós, Rögg, Rán, Rauðhetta, Rjóð, Rimma, Rein, Roðadís.
Snekkja, Sera, Snerpa, Skotta, Skjóna, Stjarna, Sylgja, Skeifa.
p4
Síða, Snælda, Sabína,
Spök, Sunna, Snerra, Sara, Spóla, Snældublesi. Stygga Brunka, Snegla, Snotra,
Svala. Toppa, Tinna, Týra, Tófa. Viðja, Vaka, Vinda, Venus, Vordís, Virðing
Þoka, Þökk, Þota, Þrá, Þöll Ösp, Ör. Nöfn á hestum: Angi, Amor, Aron,
Adam, Ás, Brúnir, Blossi, Brjánn, Bróðir, Barón, Bylur, Bikar, Fagri Blakkur,Fáni,
Fylkir, Fitjungur, Bráinn, Feykir, Fákur, Frami, Flosi, Faxi, Brúnn, Brandur,
Blíðfari, Fleygur, Blossi, Hóla-Blesi. Dóni, Dreyri, Dýrlingur, Dagfari,
Dagur, Davíð Dynfari, Fjalar, Frosti, Dýri, Djákni, Eiðfaxi, Freyr, Eldur,
Eðall, Eldjárn, Blær, Forkur, Funi, Fífill, Fróði, Fengur, Fönix, Elías,
Erpur, Efi, Dreyri, Freyfaxi, Fagri Skjónai, Fáfnir, Fjölnir, Gráskjóni,
Glófaxi, Glói, Gnyr, Glaður, Glámur, Goði, Gustur, Glaumur, Gapi, Glaseygði
Glúmur, Grettir, Gösli, Gylfi, Erró, Glóblesi; Geisli, Greiði, Flugari,
Erill, Gáski, Glanni, Gjálpar, Gnýfari, Gormur, Gimsteinn, Gassi, Flaumur,
Glettingur, Glitfaxi, Gráni, Glanni, Fróði. Höttur, Hörður, Hrímfaxi,
Hraðfari, Hlaupari, Hvítingur, Hrekkur, Húsbónda Gráni, Hóla Blesi. Hrímnir,
Hrafn, Hvatur, Hervar, Hvammur, Heródes, Háleggur, Hvinur, Heljar, Hlynur,
Hrollur, Haki, Háfur, Hrókur, Hannibal, Höður, Höfgi, Haubúi, Hnokki, Hljómur,
Hölkvir, Hreimur, Högni, Háfeiti, Jón Haukur. Jökull Jörvi, Ísak, Kinnskær,
Kári, Kjarval, Kveikur, Kraftur, Jarpur, Júpiter, Klaufi, Krummi, Kolskeggur,
Skuggabaldur, Skuggi, Klúbbur, Krapi, Halsi, Kjarni, Klerkur, Kátur, Kórall,
Kaldi, Kolbakur, Kópur, Kristur, Kólfur, Kjói, Laufi, Litfari, Lýsingur,
leistur, Lokkur, Lati Brúnn, Litur, Litli Brúnn, Lýtingur, Ljóri, Logi,
léttir, Limbó, Ljúfur, Litli Jarpur. Léttfeti,. Móri, Moldi, Móalingur,
Mörður, Merkur Brúnn, Moldhrúga, Glámur, Muggur, Máni, Mjölnir, Náttfari,
Prestsgráni, Prúður Outalingur. Penni, Nasi, Neisti, Núpur, Nori, Nafni,
Óðinn,Otur, Orri, Ögri, Örvar, Ófeigur, Nökkvi, Trítill, Úi, Verðandi,
Pá, Úlfur, Öngull, Öru, Ópal, Óður, Rauður Rauðskjóni, Ratvís, Rökkvi,
Rúbin, Reykur, Randver, Randi, Rektor, Rauði Núpur, Riddari, Vindur, Vísir,
Þokki, Tappi, Toppur, Bíkingur, Tvistur, Vani, Vafi, Vinur, VÖttur, Þáttur
Þorri.
p5
Sörli, Sokki, Skjóni,
Stormur, Sóti, Skenkur, Sleipnir, Sindri, Svalur, Sprettur, Skrauti, SKörungur,
Stökkull, Skröggur, Seifur, Sporður, skolur, Snjall, Svipur, Smári, Sólfaxi,
Skuggi, Skuggabaldur, Spói, Sjúss, Snillingur, Sómi, Stelkur, Sólon, Sölvi,
Skór, Skolli, Strákur, Sveipur, Sproti, Stígandi Sikill, Skáti, Sváfnir,
Stígur, Skyggnir, Snældublesi, Skilir, Sær, Svarri, Sorti, Sólberg, Snarfari,
Skeiðfari, Stirnir, Skálmari, Spænir, Silfri, Sókron, Smugg.